بانک تجارت در مسیر ازدواج و فرزندآوری؛ سرمایه‌گذاری برای آینده ایران 

تیتر20 - وام‌ ازدواج و فرزندآوری، بخشی از تسهیلات تکلیفی بانک‌ها و نماد تعهد اجتماعی و اقتصادی در برابر چالش‌ کلیدی جوانان ایرانی، یعنی کاهش ازدواج و فرزندآوری است. با این حال، سهم بانک‌های کشور در پاسخگویی به این الزام قانونی، از نظر کمی و کیفی یکسان نیست. اغلب بانک‌ها، با وجود منابع بیشتر، به این تعهد کم‌اعتنا بوده‌اند و مسئولیت اجتماعی خود را نادیده گرفته‌اند، درحالی‌که بانک تجارت با ارائه آمار و عملکرد قابل‌توجه، جزء بانک‌های برتر بوده است. 

داده‌ها نشان می‌دهد بانک تجارت از ابتدای امسال تا پایان آذر‌ماه، حدود 70 هزار فقره، تسهیلات ازدواج و بیش از 60 هزار فقره، تسهیلات فرزندآوری پرداخت کرده است. از این میزان، حدود 7000 فقره تسهیلات ازدواج و بیش از 5600 فقره تسهیلات فرزندآوری، صرفا به آذر‌ماه امسال اختصاص داشته است. این ارقام، نه تنها تعهد بانک را در عمل به قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» نشان می‌دهد، بلکه گویای درک عمیق‌تر از نقش بانک‌ در حل مشکلات اجتماعی است.

طبق اعلام بانک مرکزی، شبکه بانکی کشور از ابتدای امسال تا ۲۹ آذرماه 1403، بیش از ۱۶۴.۵ همت، وام ازدواج به ۴۹۳ هزار متقاضی پرداخت کرده و سهم اعطای وام فرزندآوری بانک‌ها نیز ۳۵.۴ همت به ۴۴۰ هزار نفر از متقاضیان بوده است. 

با این حال، طبق آمارهای بانک مرکزی که تا پایان آبان‌ماه سال جاری منتشر شده، کل بانک‌ها در مقایسه با سال گذشته، از نظر تعداد، 30 درصد افت و از نظر مبلغ تسهیلات پرداختی، 7 درصد کاهش داشته‌اند. در هشت‌ماهه امسال، مجموع بانک‌ها،  367 هزار و 723 فقره، وام فرزندآوری به مبلغ 30 هزار و 254 میلیارد تومان (بیش از 30 همت) به متقاضیان اعطا کرده‌اند. این امر، اهمیت دوچندان اقدام بانک تجارت را در زمینه پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری در سال جاری نشان می‌دهد.  

مدال نقره فرزندآوری
نمودارهای رسمی منتشرشده درباره سهم بانک‌ها از تسهیلات فرزندآوری، که تا پایان آبان‌ماه منتشر شده، بیانگر این است که بانک تجارت با 14.9 درصد، بعد از بانک ملت با 20.5 درصد، در بین 28 بانک، رتبه دوم را کسب کرده و گوی سبقت را از بانک‌های صادرات و ملی نیز ربوده است. همچنین از نظر مبلغ اعطایی فرزندآوری در هشت‌ماهه نخست سال جاری، بانک تجارت با 4.501 میلیارد تومان، بعد از بانک ملت با رقم 6.192 میلیارد تومان، در جایگاه دوم قرار دارد. بانک صادرات و بانک ملی نیز رتبه‌های سوم و چهارم را دارا هستند.

فاصله معنادار بانک تجارت با بانک‌های دیگر، خصوصا از رتبه 5 تا 28 نشان می‌دهد که این بانک، با برنامه‌ریزی و تعهد جدی‌تر وظایف خود را در این حوزه انجام داده، در حالی که برخی بانک‌ها با محدود کردن منابع، عدم تخصیص به‌ موقع، اعطای تسهیلات به موسسات تابعه و نظایر آن، نقش کمرنگی در این عرصه ایفا کرده‌اند.

از تکلیف قانونی تا مسئولیت اجتماعی 
وام‌های ازدواج و فرزندآوری، به‌ویژه در تنگناهای اقتصادی کنونی ایران، سهم بسزایی در رفع مشکلات جوانان دارند. این تسهیلات با کاهش بخشی از فشار مالی بر زوج‌های جوان، امکان آغاز زندگی مشترک و تصمیم‌گیری برای فرزندآوری را که جزء سیاست‌های کلان کشور، به‌ویژه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مصوب سال 1400 است، تسهیل می‌کنند.

 
یکی از چالش‌های اصلی جوانان برای ازدواج، هزینه‌های بالای مراسم، تهیه مسکن و سایر نیازهای اولیه است. تسهیلات ازدواج به کاهش این فشار، کمک و نقش محرک برای تشکیل خانواده‌ ایفا می‌کند. همچنین در شرایطی که هزینه‌ فرزندآوری و تربیت فرزند به یکی از دلایل اصلی کاهش نرخ زاد و ولد تبدیل شده، وام‌ فرزندآوری، با همه محدودیت‌ها یک مشوق مالی برای خانواده‌هاست.

تاثیرات اعطای وام‌ ازدواج و فرزندآوری، فراتر از بهبود شرایط مالی افراد است. این تغییرات، افزایش نرخ ازدواج، تثبیت جمعیت فعال، مقابله با بحران جمعیتی و پدیده سالمندی و نیز تقویت امنیت اجتماعی، به دلیل کاهش مشکلات معیشتی جوانان مانند طلاق، اعتیاد و... را شامل می‌شود.

طبق آمارها، بانک تجارت، طی 9‌ماهه نخست امسال، با اعطای بیش از 234 هزار میلیارد ریال تسهیلات ازدواج و 49 هزار میلیارد ریال تسهیلات فرزندآوری به متقاضیان، در مسیر حل این مشکلات، گام‌های موثری برداشته است. این ارقام، علاوه بر تاکید بر اهمیت اقتصادی تسهیلات، بیانگر توجه این بانک به مسئولیت اجتماعی است.

پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری، فقط یک تکلیف قانونی نیست، بلکه می‌توان آن را بخشی از مسئولیت اجتماعی بانک‌ها دانست. بانک‌ها، به‌ویژه بانک‌های دولتی، به دلیل برخورداری از منابع عمومی، وظیفه‌ دوچندان در حمایت از سیاست‌های کلان اجتماعی دارند. بانک تجارت با اتخاذ رویکرد فعال، نمونه‌ موفق ادغام مسئولیت اجتماعی و اجرای تعهدات قانونی است. این بانک، با پرداخت 6.938 فقره وام ازدواج در آذر‌ماه امسال، یادآور اهمیت بهبود وضعیت معیشتی زوج‌های جوان است.

غفلت سایر بانک‌ها: دلایل و تاثیرات 
با وجود تلاش‌ بانک تجارت و چند بانک دیگر، بسیاری از بانک‌ها با نادیده گرفتن یا تاخیر در اجرای تسهیلات تکلیفی در حوزه ازدواج و فرزندآوری، عملا مانع اجرای سیاست‌های حمایتی هستند. این مسئله به دلایل متعدد مانند تمرکز بر سودآوری کوتاه‌مدت یا عدم تخصیص منابع کافی رخ می‌دهد. این کم‌کاری‌ها، علاوه بر کاهش اعتماد عمومی، روند تحقق اهداف کلان کشور در زمینه حمایت از خانواده را با مشکل مواجه می‌کند.

بانک تجارت، برخلاف این رویکرد، عمل کرده و نشان داده چگونه می‌توان با بهره‌گیری از منابع موجود، به سودآوری و تقویت نقش اجتماعی بانک‌ها به صورت توامان دست یافت. عملکرد این بانک، به‌ویژه در مقایسه با برخی بانک‌ها که از منابع کلان برخوردارند اما سهم بسیار کمی در تسهیلات ازدواج و فرزندآوری دارند، شایسته تقدیر است.

مرجعیت تسهیلات اجتماعی 
عملکرد بانک تجارت در این حوزه، یک نمونه موفق تعهد اجتماعی و اقتصادی است. این بانک، با سبقت از رقبا، ثابت کرده رویکرد متعهدانه و مسئولانه می‌تواند به نتایج مثبت در بهبود وضعیت جامعه و حتی مرجعیت در حوزه تسهیلات اجتماعی منجر شود. البته این موفقیت نباید به ‌معنای توقف پیشرفت باشد، بلکه بانک تجارت باید با بهبود سرویس‌ها، محصولات و طرح‌های نوآورانه‌تر، تاثیرگذارتر عمل کند.

 
از سوی دیگر، سایر بانک‌‌ها نیز باید از این دستاورد، الهام گرفته و نقش خود را در تحقق سیاست‌های حمایتی و اجتماعی پررنگ‌تر سازند. افزایش همکاری میان بانک‌ها و نهادهای دولتی می‌تواند به اجرای بهتر این سیاست‌ها کمک کند و اعتماد عمومی به نظام بانکی را افزایش دهد. این اقدامات، به سود افراد و به نفع جامعه و اقتصاد ایران است.